بهترین کود برای افزایش تناژ گندم (50 تا 300 درصد)

افزایش تناژ گندم به معنای افزایش سود برای کشاورزان است. با این حال، افزایش تناژ گندم کار ساده‌ای نیست و تنها با به کار گیری برخی روش‌های خاص و همچنین بهره‌گیری از کودهای مفید برای این محصول، امکان‌پذیر می‌شود.

کودها انواع مختلفی دارند و هر کدام نقش خاصی را در جوانه زنی و رشد گندم ایفا می‌کنند. اگر می‌خواهید با بهترین کود برای افزایش تناژ گندم آشنا شوید، با این مقاله همراه باشید.

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم

کودهایی که در کشاورزی استفاده می‌شوند، معمولا به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کودهای آلی، کوهای معدنی و کودهای زیستی.

کودهای آلی شامل کودهای حیوانی، گیاهی و کمپوست می‌شوند. کودهای فسفردار، نیتروژن‌دار و پتاسیم‌دار از جمله کودهای معدنی هستند. همچنین، کودهای زیستی از طریق میکروارگانیسم‌هایی مانند قارچ‌ها، باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها می‌توانند مواد مورد نیاز گیاهان را تامین ‌کنند. در ادامه، بهترین کود برای افزایش تناژ گندم را معرفی می‌کنیم.

کودهای معدنی به عنوان بهترین کود برای افزایش تناژ گندم

کودهای معدنی از جمله کودهایی هستند که مواد معدنی ضروری برای محصولات زراعی به ویژه گندم را دارند. از مهم‌ترین مواد معدنی مورد نیاز برای گندم‌ها، می‌توان به نیتروژن، فسفر، پتاسیم و گوگرد اشاره کرد. این عناصر توسط موادی مانند اوره، سولفات آمونیوم، نیترات سدیم، دی آمونیوم فسفات، سولفات پتاسیم، کلرید پتاسیم و غیره به گیاه می‌رسند. در کنار این نوع کودها، کودهای میکرو نیز باعث افزایش کمیت و کیفیت گندم می‌شوند.

کودهای نیتروژن‌دار

همانند بسیاری از محصولات زراعی، نیتروژن و آب عوامل اصلی موثر بر عملکرد نهایی گندم هستند. با این حال، کشاورز باید در نظر داشته باشد که برای بالاترین عملکرد و بهترین کیفیت دانه، یک برنامه کوددهی مناسب با خاک حاصل‌خیز، باید نیاز گندم را در تمام مواد مغذی مختلف مورد نیاز پوشش دهد. معمولا برای تولید 1 تن دانه گندم در هکتار، 25 کیلوگرم نیتروژن مورد نیاز است.

مقدار کل کود نیتروژن در گندم بهاره معمولا حدود 10 تا 20 درصد بیشتر از گندم زمستانه است؛ زیرا مقدار پروتئین مطلوب دانه حدود 1 تا 1.5 درصد بیشتر است. مقادیر توصیه شده یا محاسبه شده کود نیتروژن کل اضافه شده به محصول را می‌توان به 2 تا 3 دوره کوددهی تقسیم کرد. در حالی که استفاده در یک دوره در مزارع گندم دیم کاملا معمول است؛ تجربه و شواهد علمی، کارایی و عملکرد بالاتر را با تقسیم مقدار نیتروژن به 2 تا 3 دوره کوددهی در طول فصل رشد، ثابت کرده است.

اولین دوره می‌تواند درست قبل یا در حین کاشت بذر با 35 تا 50 درصد از کل مقدار نیتروژن باشد. هنگامی که گندم بارور شده باشد، نیتروژن اضافی مورد نیاز برای استفاده محدود می‌شود. به عبارت دیگر، مصرف 4 الی 7 کیلوگرم کود نیتروژن‌دار در هکتار می‌تواند کافی باشد. در خاک‌های شنی یا دیر کاشت، کوددهی اولیه نیتروژن می‌تواند افزایش یابد.

اگر کشاورز بخواهد برای اولین بار از تیوسولفات آمونیوم به عنوان منبع نیتروژن استفاده کند، ضروری است از تماس کود با بذر اجتناب شود. به طور مشابه، خطر آسیب رساندن به دانه‌ها از طریق تماس آن‌ها با مقادیر زیادی اوره به ویژه در خاک‌های خشک وجود دارد. برای جلوگیری از این امر، در صورتی که استفاده از اوره و کاشت به طور همزمان انجام شود، می‌توان مقدار اوره را کمتر از 1.8 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفت یا قبل از آن زمین را آبیاری کرد. در زمین به اندازه کافی مرطوب، میزان اوره در تماس با بذر را می‌توان به 13.7 کیلوگرم در هکتار افزایش داد؛ بدون اینکه مشکلی در جوانه زنی ایجاد شود.

دوره‌های زمانی کوددهی دوم و سوم نیتروژن می‌تواند در مرحله شروع ریشه طوقه، پنجه زنی یا دراز شدن ساقه باشد. بهتر است در این مراحل، استفاده از کودها همراه با آبیاری باشد. بر اساس نتایج تجربی، استفاده از محلول نیترات آمونیوم اوره مایع (28 یا 32%) 2 تا 5 روز پس از گرده‌‌افشانی باعث افزایش پروتئین دانه می‌شود. نیتروژن در کشاورزی گندم به یک دلیل دیگر مهم است. کود نیتروژن تاثیر نمک یا کلرید سدیم بر عملکرد گندم را کاهش می‌دهد.

کودهای دارای فسفر و پتاسیم

فسفر و پتاسیم دو عنصر غذایی مهم بعد از نیتروژن برای کشت گندم هستند. معمولا کل کودهای فسفر و پتاسیم در زمان کاشت به محصول اضافه می‌شود. ترکیب رایج یک کود مصنوعی برای سه عنصر غذایی اصلی (NPK) که برای اولین کوددهی در کاشت استفاده می‌شود، 20-10-0، 24-40-0، 30 15-0، 30-15-5 و غیره است.

فسفر به طور کلی به صورت فسفات (PO₄^3-) استفاده می‌شود و مقدار معمولی مورد نیاز برای حداکثر عملکرد، حدود 20 تا 40 کیلوگرم فسفر در هکتار است. استفاده از فسفر با مقادیر نزدیک به بالاترین حد توصیه شده ممکن است در خاک های اسیدی مورد نیاز باشد. از آنجایی که فسفات هیچ اثر منفی بر جوانه زنی بذر ندارد، می‌توان آن را در هنگام کاشت با بذر استفاده کرد. همچنین، کودهای حاوی فسفر باعث ریشه دهی بهتر گیاه گندم می‌شوند. مقادیر کافی فسفر در گیاه، همراه با کود نیتروژن، می‌تواند به حداکثر کردن عملکرد کمک کند. با این حال، استفاده بیش از حد از کودهای فسفر به ویژه در طول زمستان، ممکن است منجر به کاهش تحمل یخ زدگی گیاهان گندم و همچنین کاهش مقدار پروتئین دانه شود.

پتاسیم در اوایل رشد و در مراحل رشد ساقه و سر، بیشتر مورد نیاز گیاه گندم است. معمولا در صورت کمبود پتاسیم، مقادیر اضافه شده به صورت K₂O می‌تواند به 2 تا 7 کیلوگرم در هکتار برسد. این مقادیر برای خاک‌های شنی می‌تواند کمی بیشتر باشد. فسفر نقش مهمی در تشکیل نشاسته و کربوهیدرات‌ها و همچنین، فتوسنتز دارد و به پر شدن دانه‌ها کمک می‌کند.

کودهای گوگردی

گوگرد به دو دلیل اصلی، یک ماده مغذی ضروری در محصولات گندم است. اولا بر کارایی مصرف نیتروژن گیاهان تأثیر می‌گذارد. این بدان معناست که کمبود گوگرد در خاک باعث کاهش جذب و استفاده از نیتروژن در گیاهان می‌شود. سال‌ها آبیاری و عدم کوددهی گوگرد باعث شده است که بسیاری از خاک‌ها (35 تا 80 درصد) از کمبود گوگرد رنج ببرند. اما امروزه اکثر کودهای نیتروژنی مورد استفاده دارای مقدار کافی گوگرد هستند. بر اساس دستورالعمل‌های کلی، مقدار گوگرد در بافت گیاهی 0.4 درصد است. علاوه بر این، گوگرد نقش کلیدی در کیفیت دانه گندم ایفا می‌کند؛ به ویژه زمانی که از آن‌ها برای تولید نان استفاده می‌شود.

کود NPK

کود NPK دارای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان اجزای اصلی است. کود NPK، مناسب‌ترین نوع کود برای کشت گندم است. حروف “NPK” روی برچسب این نوع کود نشان دهنده نیتروژن، فسفر و پتاسیم است؛ سه ماده غذایی اصلی که گیاهان برای رشد به آن‌ها نیاز دارند. اعداد روی برچسب نشان دهنده نسبت (بر اساس درصد) نیتروژن، فسفر و پتاسیم در بسته بندی کود است.

حتی اگر حروف N-P-K را نمی‌بینید، اما مجموعه‌ای از سه عدد را می‌بینید، به عنوان مثال، 5-10-5، می‌توانید به درستی فرض کنید که این کود حاوی 5٪ نیتروژن، 10% فسفر و 5% پتاسیم است. باید این نکته را یادآورد شد که همیشه این کود حاوی 20 درصد مواد مغذی است. 80 درصد باقیمانده مواد کمتر مغذی یا پرکننده‌های جزئی هستند. گیاهان به حدود 16 ماده مغذی نیاز دارند؛ برخی از آن‌ها را از هوا و آب و برخی دیگر از مواد مغذی مانند آهن، کلسیم و کلر را از خاک دریافت می‌کنند. رایج‌ترین کودهای NPK عبارتند از:

NPK 20:20:20

تشکیل شده از 20 درصد نیتروژن، 20 درصد فسفر و 20 درصد پتاسیم است. مصرف این کود سبب افزایش عملکرد و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها و آفات مختلف گندم می‌شود.

NPK 12:12:36

دارای 12 درصد نیتروژن، 12 درصد فسفر و 36 درصد پتاسیم است. این کود باعث تولید محصول سالم و افزایش عملکرد گندم می‌شود. NPK 12:12:36 در مواقعی که پتاسیم بیشتری نیاز است، کاربرد دارد.

NPK 15:15:15

دارای 15 درصد نیتروژن، 15 درصد فسفر و 15 درصد پتاسیم است. این نوع کود متعادل، معمولا در کشاورزی گندم برای اهداف پایه استفاده می‌شود. NPK 15:15:15 دارای مقادیر مساوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم است.

NPK 20:10:10

دارای 20 درصد نیتروژن، 10 درصد فسفر و 10 درصد پتاسیم است. این نوع کود NPK معمولا در مرحله رویشی بوته‌های گندم استفاده می‌شود.

NPK 12:12:17

 دارای 12 درصد نیتروژن، 12 درصد فسفر و 17 درصد پتاسیم است. این نوع کود NPK را می‌توان در مرحله شروع غلاف در گیاهان گندم استفاده کرد.

مقاله پیشنهادی: 10 بیماری گندم، بررسی، علت و درمان

کود مایع افزایش تناژ گندم

کودهای NPK در هر دو نوع گرانولی و مایع وجود دارند. هر کدام از کودها مزایا و معایب خاص خود را دارند؛ به همین دلیل تصمیم گیری در مورد استفاده از آن‌ها دشوار است. کودهای مایع این مزیت را دارند که می‌توانند هم روی زمین و هم روی خود گیاهان استفاده شوند که به آن محلول پاشی نیز می‌گویند. استفاده از طریق زمین، منجر به جذب عناصر غذایی توسط ریشه می‌شود؛ در حالی که کاربرد بر روی گیاه، به گیاه اجازه می‌دهد تا کودها را از طریق برگ‌ها جذب کند و مواد مغذی را به راحتی برای استفاده فوری در دسترس داشته باشد.

کودهای مایع انواع مخلتفی دارند. این کودها عبارتند از:

کودهای مایع نیتروژن‌دار

این یکی از بهترین کودهای مایع برای محصولات شما، کودهای نیتروژن‌دار است. این نوع کود حاوی نیتروژن به نسبت مناسب است که برای رشد و نمو کافی گندم ضروری است. نیتروژن یکی از مواد مغذی ضروری است که در کلروفیل یافت می‌شود. این ماده غذایی به حفظ تعادل در طول فرآیند فتوسنتز گیاهان کمک می‌کند. کود مایع نیتروژن‌دار به بهبود عملکرد محصول و کیفیت محصولات کشاورزی کمک می‌کند. انواع کودهای نیتروژن‌دار مایع به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از

• نیترات
• آمونیاک
• اوره
• فرآورده‌های جانبی گیاهی و حیوانی
• ترکیبات شیمیایی

کودهای مایع فسفردار

کود مایع فسفردار از بهترین نوع کود است که یکی از عناصر ضروری مورد نیاز گندم برای رشد و نمو کافی را تشکیل می‌دهد. این ماده مغذی فسفر است. کارایی این نوع کود به عواملی بستگی دارد که شامل روش کود دهی، خواص، نوع خاک مصرفی و محصولات زراعی است. این کود، بهترین کود برای پنجه زنی گندم به شمار می‌رود.

کودهای مایع پتاسیم‌دار

این نوع کود مایع به صراحت در خاک‌هایی که کمبود پتاس دارند استفاده می‌شود. این نوع کود را می‌توان قوی‌ترین کود مایع گندم دانست. کود مایع پتاسیم به عنوان موریات پتاس (که کلرید پتاسیم نیز نامیده می‌شود) و سولفات پتاس (سولفات پتاسیم) استفاده می‌شود.

موریات پتاس یک نوع کود مایع کریستالی است که حاوی 50 تا 63 درصد پتاس است. این پتاس برای محصولات زراعی از جمله گندم بسیار مفید است. یکی از مزایای این کود این است که به خوبی در خاک جذب می‌شود و در شرایط کم آبی کمک زیادی به گیاه می‌کند. این نوع کود در زمان کاشت یا قبل از زمان کاشت به زمین اضافه می‌شود که باعث رشد گیاه و افزایش محصول می‌شود.

سولفات پتاس نوع گران‌‌تری از کود مایع پتاسیم است که گرانی آن به این دلیل است که با استفاده از کلرید پتاسیم و سولفات منیزیم تهیه می‌‌شود. این کود برای محصولات زراعی مخصوصا گندم موثر است؛ زیرا حاوی 49 تا 54 درصد اکسید پتاسیم است. جذب این کود مایع بلافاصله پس از مصرف توسط گیاهان بسیار آسان است. یکی دیگر از مزایای این کود این است که به راحتی می‌توان آن را در هر زمان و در طول فصل استفاده کرد.

کودهای NPK مایع

یکی از انواع بهترین کود برای افزایش تناژ گندم، کودهای NPK مایع. کود NPK دارای دو نوع مایع و جامد است و نوع مایع آن به دلیل اینکه به راحتی در خاک و گیاه جذب می‌شود، در بین کشاورزان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کود حاوی هر سه عنصر حیاتی مورد نیاز برای رشد مناسب گیاهان است. این عناصر عبارتند از N، P، و K هستند و به همیت دلیل به این نوع کود، “کود کامل” می‌گویند.

کودهای میکرو

برای حداکثر عملکرد گندم و افزایش کیفیت دانه، تمام مواد مغذی باید به مقدار کافی وجود داشته باشد. اگر یکی از مواد مغذی کم باشد، روی ارزش سایر مواد تاثیر منفی می‌گذارد. کودهای میکرو یا ریزمغذی‌ها به همان اندازه برای گیاهان مهم هستند که مواد مغذی اصلی مورد نیاز هستند. در واقع، تمام ریزمغذی‌‌ها روی هم تنها 1 درصد از وزن خشک اکثر محصولات را تشکیل می‌‌دهند. هشت عنصر ضروری برای گیاه وجود دارد که به عنوان ریز مغذی‌ها تعریف می‌شوند. این عناصر عبارتند از روی، مس، منگنز، آهن، بور، مولیبدن، کلر و نیکل.

تحقیقات نشان داده است که مقادیر کمی از ریز مغذی‌‌ها می‌‌توانند رشد و کیفیت گندم را افزایش دهند. کودهای ریز مغذی برای متابولیسم نیتروژن بسیار مهم هستند و برهمکنش‌های زیادی با سایر مواد مغذی و چندین درشت مغذی دارند. در صورت وجود رطوبت کافی، ریز مغذی‌ها به طور قابل توجهی با سایر مواد مغذی معدنی مانند برهمکنش فسفات معدنی با روی و آهن، تعامل دارند.

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم دیم

برای انتخاب بهترین کود برای افزایش تناژ گندم دیم، باید به سراغ کودهایی برویم که در بالا معرفی کردیم. طبق تحقیقات انجام شده، در شرایط دیم که میزان آب کمتری به گندم‌ها می‌رسد، سطح فسفر خاک کاهش می‌یابد. فسفر ناکافی مانع از رشد طبیعی ریشه گیاه می‌شود و بنابراین، عملکرد گیاه فقط به نیتروژن محدود می‌شود. به همین دلیل، بهترین کود برای افزایش تناژ گندم دیم، استفاده از کود NPK مایع یا جامد در زمان کشت گندم است.

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم دیم، کود NPK بدون پتاسیم یا به عبارت دیگر، NP است. درصد ترکیب این عناصر می‌تواند به شکل 10-34-0 و 11-52-0 در کود مایع و 18-46-0 برای کود خشک باشد. البته این نسبت به جنس خاک، میزان رطوبت خاک و میزان نور بستگی دارد و می‌تواند تغییر کند.

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم چیست؟

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم، باید تمامی مواد مغذی مورد نیاز برای گندم را فراهم کند. در بین انواع مختلف کود، کودهایی که دارای سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند به همراه ریزمغذی‌ها، می‌توانند بهترین کود برای افزایش تناژ گندم به حساب آیند. این کودها می‌توانند به صورت جامد یا مایع مورد استفاده قرار بگیرند.

مجموعه کودهای خضراء می‌توانند تمام نیاز شما از کودهای موردنظر برای کشت گندم را برآورده کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان خضراء در ارتباط باشید و یا در بخش کامنت‌ها، سوال خود را بپرسید تا در سریع‌ترین زمان به سوال شما پاسخ داده شود.

منبع 1 منبع 2 منبع 3 منبع 4 منبع 5 منبع 6 منبع 7