گندم یکی از محصولات زراعی است که آفات مختلفی دارد. برای مقابله با این آفات، باید انواع آن‌ها را شناخت و درباره راه‌های مدیریت آن‌ها، اطلاعات کسب کرد. در این مقاله، به انواع آفات گندم خواهیم پرداخت و هر کدام را به کمک تصاویر برای آشنایی بیشتر، بررسی می‌کنیم.
انواع آفات گندم
برای آفات گندم، دسته بندی‌های مختلفی وجود دارد؛ اما در یکی از مهم‌ترین دسته بندی‌ها، آفات گندم به سه دسته تقسیم میشوند: آفات زیرزمینی، آفات پاییز و زمستان و آفات اواخر بهار. هر یک از این آفات به دلایل مختلفی ظاهر میشوند و به روش‌های مختلف باعث خسارت به مزارع گندم میشوند.
آفات گندم زیرزمینی
آفات گندم زیر زمینی بیشتر شامل کرم‌ها میشوند. مواردی مانند کرم‌های سیمی و شفیره سفید، از جمله آفت‌های زیر زمینی هستند. این آفات گندم بیشتر در زمین‌هایی که قبلا مرتع بودند، ظاهر میشوند و از دانه و ریشه گندم تغذیه می‌کنند. اگر تعداد این نوع موجودات از یک حدی در مزرعه بیشتر نشود، خیلی خطرناک نیستند و نیازی به انجام کاری نیست.
آفات پاییز و زمستان
برخی از آفات گندم، مربوط به فصل پاییز و زمستان هستند. این آفات شامل مواردی مانند شتهها، کنهها، کرم‌ها و سایر حشرات میشوند. برخی از این آفات به تنهایی خطر جدی برای گندم نیستند؛ ولی با انتقال ویروس‌ها، میتوانند باعث از بین رفتن محصولات زراعی شوند.
آفات اواخر بهار
گندم در اواخر فصل بهار نیز آفت‌هایی دارد که برخی از این آفت‌ها عبارتند از: کرم ارتشی(Armyworms)، کنه گندم قهوهای، انگل ساقه گندم، مگس ساقه گندم، سوسک سیاه گندم، ملخ‌ها و سایر موارد مشابه. در ادامه به مهم‌ترین آفات گندم می‌پردازیم و راه‌های مقابله با هر کدام را توضیح می‌دهیم.
شتهها
شتهها از جمله مهم‌ترین آفت‌های گندم محسوب میشوند که میتوانند خسارات زیادی را ایجاد کنند. شته Bird Cherry-Oat، Greenbug، شته غلات انگلیسی و شته گندم روسی، جزء شایع‌ترین شته‌های گندم محسوب میشوند. شتهها آسیب مستقیم کمی به گیاهان گندم وارد می‌کنند؛ اما به دلیل انتقال ویروس‌ها می توانند مشکل ساز باشند.
شته غلات انگلیسی در غلات به ویژه گندم، با شروع پر شدن دانه ظاهر می‌شود. همچنین، شته Bird Cherry-Oat، به دلیل انتقال ویروس کوتوله زرد جو، می‌تواند از آفات عمده گندم و جو باشد. آن‌ها از گونههای میزبان متعدد تغذیه می‌کنند و انتقال بین محصولات، باعث حفظ جمعیت شته و ویروس می‌شود. این آفات، اغلب از مهر تا اوایل آذر به گندم زمستانه حمله می‌کنند. علائم واقعی ویروس کوتوله زرد جو در ماه دی ظاهر می‌شود. شکارچیانی مانند سوسکهای کفشدوزک، lacewings و Nabid bugs معمولا جمعیت شتهها را کنترل می‌کنند. برای مدیریت این آفت‌ها، به ندرت از روش‌های شیمیایی استفاده می‌شود.
کنهها
کنه‌‌هایی که بیشتر گندم با آن مواجه میشوند، کنههای پیچ خورده گندم و کنههای قهوهای گندم هستند. کنههای پیچ خورده گندم علاوه بر تغذیه، ناقل ویروس موزاییک رگه گندم هستند. کنههای قهوهای گندم میتوانند جمعیت زیادی را تشکیل دهند و از طریق تغذیه، به گندم آسیب برسانند. گونههای دیگری از کنهها نیز وجود دارند که ممکن است در گندم نیز مشاهده شوند؛ اما عموما به جمعیت آن‌‌قدر بزرگ نمی‌‌رسند که صدمات قابل توجهی ایجاد کنند. این کنهها شامل کنه banks grass و کنه دانه زمستانه است.
کنه پیچ خورده گندم، بسیار کوچک و به رنگ سفید است. شناسایی کنههای پیچ خورده گندم مهم است؛ زیرا تحقیقات نشان داده است که استفاده از حشره کش‌ها در کاهش جمعیت آن‌ها موثر نیست. کنههای پیچ خورده گندم را می‌توان در فصل پاییز و بهار در گندم مشاهده کرد.
تغذیه توسط کنه گندم قهوهای باعث ایجاد لکه (لکه‌های سفید کوچک) روی برگ‌ها می‌شود. این آسیب تغذیه، ممکن است باعث سفید یا قهوهای شدن برگ‌ها شود و گاهی اوقات با علائم تنش خشکی اشتباه گرفته می‌شود. کنههای قهوهای گندم را می‌توان در اوایل بهار قبل از هوای گرم مشاهده کرد. ایجاد تناوب زراعی، تغذیه اصولی و مناسب به کمک کودهای مغذی و شخم عمیق، از راه‌های مدیریت کنهها در مزارع گندم هستند.
مگس گندم‌خوار
یکی از مهم‌ترین آفات گندم، مگس گندم خوار است که با نام Hessian fly شناخته می‌شود. آسیب این آفت معمولا در طول سال‌‌های با بارندگی فراوان، جدی‌‌تر است. این آسیب در پاییز و بهار رخ میدهد. این نکته را در نظر داشته باشید پس از آلوده شدن یک مزرعه به این آفت، هیچ اقدام درمانی وجود ندارد.
آلودگی این آفت ممکن است منجر به کاهش عملکرد گندم شود. اگر بیش از 5 تا 8 درصد پنجه‌ها در مراحل اولیه پنجه آلوده باشند، معمولا کاهش عملکرد، قابل توجه است. نسل‌‌های اواخر زمستان یا اوایل بهار مگس‌‌های گندم خوار نیز میتوانند خسارت قابل توجهی ایجاد کنند. در برخی مناطق، هجوم بهاره مگس گندم خوار بیشتر از آلودگی پاییزی است. اگر پنجه‌ها در بهار آلوده شوند، در صورتی که 15 تا 20 درصد ساقه‌ها به مگس گندم خوار آلوده باشند، می‌توان کاهش عملکرد را انتظار داشت. گیاهان آلوده در پاییز، ظاهری ضخیم و سبز مایل به آبی تیره دارند. همچنین، پنجه‌های آلوده در طول زمستان از بین می‌روند. مگس گندم خوار در گندم به صورت شفیره زمستان گذرانی می‌کند.
کنترل این آفت، معمولا مبتنی بر پیشگیری است و به مدیریت صحیح و همکاری در سطح منطقه بستگی دارد. عناصر مهم مدیریت مگس گندم خوار عبارتند از: کاشت ارقام مقاوم در جایی که این آفت رخ داده است؛ به ویژه زمانی که کاشت خیلی زود یا خیلی دیر انجام می‌شود. همچنین، از بین بردن گندم‌های آسیب دیده و کاشت دوره‌ای محصولات مختلف می‌تواند در مدیریت این آفت، نقش داشته باشد.
سوسک سیاه گندم
یکی دیگر از آفات گندم، سوسک سیاه گندم است. سوسک سیاه گندم انواع متنوعی دارد و در کشورهای مختلفی وجود دارد. سوسک سیاه گندم آمریکایی، آفریقایی و غیره، از جمله سوسکهای سیاه گندم هستند. این سوسک در ایران نیز یافت می‌شود و در استان‌های مختلف به عنوان یک آفت گندم شناخته می‌شود. این آفت علاوه بر گندم، به سایر محصولات زراعی مانند جو نیز آسیب می‌رساند.
سوسک سیاه گندم در دو دوره می‌تواند به گندم آسیب برساند: در فصل سرما(پاییز و زمستان) و اواخر بهار. در پاییز و زمستان، لاروهای این حشره از برگ گندم تغذیه می‌کنند و در بهار، سوسکهای بالغ از دانه‌های گندم استفاده می‌کنند. با این حال، معمولا این آفت، خسارات سنیگنی را ایجاد نخواهند کرد. برای مدیریت این آفت، ایجاد تناوب زراعی و از بین بردن محصولات آلوده می‌تواند موثر باشد.
برای مدیریت کنترل این آفات، بهتر است محصولات آسیب دیده را از بین برد، تناوب زراعی ایجاد کرد و در صورت خسارت شدید، از سموم شیمیایی مانند دیازینون و کاربایل استفاده کرد. البته این موجودات، شکارچیان طبیعی دارند که معمولا جمعیت این سوسک‌ها را کنترل می‌کنند.
ملخ‌ها
ملخ‌ها یک نوع آفت گندم هستند که میتوانند در هنگام حمله دسته جمعی به مزراع گندم، بسیار خطرناک باشند. ملخ‌ها در ایران نیز وجود دارند و در مناطق مختلف، خسارت‌هایی را ایجاد کرده‌اند. ملخ مراکشی، از جمله ملخ‌هایی است که می‌تواند برای مزارع گندم خطرناک باشد. در هنگام هجوم ملخ‌ها، باید به موقع از آفت کش‌ها و سموم شیمیایی مخصوص استفاده کرد؛ در غیر اینصورت، مبارزه با آن‌ها بسیار سخت خواهد شد.
مبارزه با آفات انباری گندم
یکی از چالش‌های مهم در ذخیره محصولات زراعی به ویژه گندم‌ها، مبارزه با آفات انباری گندم‌ها است. به این منظور می‌توان به مبارزه غیرشیمیایی و شیمیایی اشاره کرد.
در مبارزه غیرشیمیایی، شما می‌توانید با انجام چند کار، کمترین خسارت را ببینید. این کارها عبارتند از:
هوادهی
هنگامی که سیستم هوادهی به درستی طراحی، نصب و مدیریت شود، دمای محیط خنک می‌ماند و شرایط رطوبت دانه یکنواخت‌تر خواهد شد. هوادهی مشکلات ذخیره‌سازی مانند کپک‌‌ها و آفات حشرات را کاهش میدهد و به حفظ کیفیت دانه کمک می‌کند.
بهداشت
رعایت استانداردهای بهداشتی مناسب برای نگهداری، آفات انباری را به حداقل می‌رسانند. رعایت بهداشت در سیلوها و کامیون‌های حمل و نقل گندم، خطر آلودگی غلات را کاهش میدهد.
نظارت
برای جلوگیری از آسیب جدی، غلات موجود در انبار را برای آفات حشرات و همچنین کیفیت دانه و دمای آن، بررسی کنید.
شما همچنین می‌توانید با استفاده از سموم شیمیایی مانند سولفور کربن، دی کلروس، اسید سیانیدریک، سیانور سدیم، نفتالین، پارا دی کلرو بنزن و غیره، از غلات ذخیره شده در برابر آفات‌هایی مثل موش‌ها و حشرات، محافظت کنید.
چگونه می‌توانیم آفات گندم را مدیریت کنیم؟
آفات گندم انواع مختلفی دارند و شما شتهها، کرم‌ها، کنهها و حشراتی مثل سوسک سیاه گندم، مگس گندم خوار ملخ میشوند. اکثر این آفت‌ها در حالت طبیعی خسارت چندانی را به مزارع وارد نمی‌کنند، با این حال در مواقعی که تعداد آن‌ها زیاد می‌شود، باید از طریق روش‌های مختلف با آن‌ها مقابله کرد. تناوب زراعی، تغذیه زمین از طریق کوددهی مناسب، از بین بردن محصولات آلوده و در نهایت استفاده از سموم شیمیایی، از جمله راه‌حل‌های کنترل آفت‌های گندم هستند.
برای تغذیه مناسب زمین‌های زراعی خود، شما می‌توانید از کود (20-20-20)NPK، کودهای کلاته میکرو، کود پتاسیم، کود فسفر و کود نیتروژن استفاده کنید. خضراء انواع کودهای مختلف را با کیفیت عالی و منطبق بر نیاز محصولات شما، تولید می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره، می‌توانید با کارشناسان خضراء در ارتباط باشید. همچنین، اگر سوالی دارید می‌توانید در بخش کامنت‌ها سوال خود را بپرسید تا در سریع‌ترین زمان، به سوالات شما پاسخ داده شود.
